Kedi Nezlesi-Gribi-Herpesvirus Enfeksiyonu

HERPESVİRUS ENFEKSİYONU – KEDİ NEZLESİ NEDİR ?

Feline Viral Rhinotracheitis (FVR)– Kedi Nezlesi olarak da bilinen herpesvirüs enfeksiyonu, kedi herpes virüsü tip-1‘in neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Diğer herpes virüslerinde olduğu gibi, virüs bir çok türe özgüdür ve sadece evcil ve vahşi kedilerde enfeksiyonlara neden olduğu bilinmektedir. Virüs her yaştan kediyi enfekte edebilir.

FVR- Kedi Nezlesi, kedilerde üst solunum yolu hastalığının önemli bir nedenidir ve konjonktivitin de (gözü çevreleyen dokuların iltihaplanması, özellikle kapakların ve üçüncü göz kapağı astarının) en yaygın nedenidir.

BİR KEDİ HERPES VİRUS İLE NASIL ENFEKTE OLUR ?

Bir kedi, virüs içeren parçacıklar ile doğrudan temas halinde olduğunda bu virüsle (kedi nezlesi ile) enfekte olur. Virus tükürükle ve enfekte bir kedinin gözlerinden ve burnundan gelen akıntılarla bulaşır. Bu nedenle, duyarlı bir kedi enfekte bir kedi ile doğrudan temas ettiğinde veya viral partiküller ile kontamine olmuş cansız nesnelerle (ör. Giysi, yiyecek ve su kapları, mobilya) temas ettiğinde enfeksiyon oluşur.

BİR KEDİ ENFEKTE OLDUKTAN SONRA NE KADAR SÜRE VİRUSU BULAŞTIRIR ?

Bir kediye FVR- kedi nezlesi virusu bulaştığında genellikle 2-5 gün (hastalığın kuluçka süresi) içerisinde belirti gösterir. Kedi bu kuluçka evresinde diğer kedileride enfekte edebilir. Çoğu durumda semptomlar ortaya çıktığında aktif enfeksiyon yaklaşık 10-20 gün sürer.

FVR- kedi nezlesi virusu ile enfekte olmuş tüm kediler bu virüsün taşıyıcıları olurlar; çoğu taşıyıcı latenttir, yani virüs kedinin vücudunda inaktif bir şekilde hayatta kalacaktır. Stres ve hastalık virüsün yeniden aktifleşmesine neden olabilir ve eğer virüs yeniden aktif hale gelirse, kedi tekrar bulaşıcı olacaktır. Vakaların çoğunda, virüs yeniden etkinleştiğinde kedi solunum yolu enfeksiyonu belirtileri gösterir. Bununla birlikte, yeniden aktifleştirilmiş bir FVR enfeksiyonu olan tüm kediler hastalık belirtileri göstermeyecektir. Aktif olarak virüs bulaşan tüm kediler diğer kediler için risk oluşturur.

KEDİ NEZLESİ VİRÜSÜ ÇEVREDE NE KADAR SÜRE CANLI KALIR ?

Enfekte bir kediden tükürük veya diğer akıntılar çevreyi kirlettiğinde, ortam nemli kaldığı sürece virüs bulunduğu malzemede hayatta kalabilir. Neyse ki salgılar genellikle oldukça kısa bir süre içerisinde kurur ve salgı kuruduktan sonra virüs ölür. Ellere veya diğer cilt yüzeylerine bulaşan viral parçacıklar genellikle yaklaşık yarım saat boyunca enfektif kalır, yiyecek veya su kapları, kum kapları, battaniyeler, temizlik bezleri ve kedi oyuncakları gibi kontamine olmuş maddeler, nemli kalırlar. Normal koşullar altında salgılar birkaç saat içinde kurur.

VİRUS NASIL ÖLDÜRÜLEBİLİR ?

Kedi nezlesi virusu, dezenfektan maddeler tüm kontamine yüzeylerle temas halinde olduğu sürece bu kimyasallar tarafından çevrede kolayca öldürülür. Çamaşır suyu çözeltisi (32 kısım suya bir kısım çamaşır suyu) yüzey dezenfeksiyonu veya temizlenebilir nesnelerde kullanım için etkili bir dezenfektandır. Kirlenmiş nesneler en az 5 dakika boyunca çamaşır suyu çözeltisine batırılmalıdır. Battaniyeler veya oyuncaklar, sıcak su ve deterjan kullanılarak çamaşır makinasında düzenli olarak yıkanıp dezenfekte edilebilir. Çamaşır suyuyla temizlenemeyen nesneler, bol sabun ve su ile iyice yıkanarak dekontamine edilebilir. Döşeme mobilyalar, mobilya temizleyicisi ile dekontamine edilebilir, bunula birlikte çoğu durumda mobilyalar, enfekte olmuş bir kedi tarafından kontamine edildikten sonra kısa bir süre için bir virüs kaynağı görevi görür.

Enfekte bir kediye dokunduktan sonra, eller sabun ve su ile yıkanarak (tırnakların içinin bir tırnak fırçasıyla temizlendiğinden emin olun) ardından alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanarak dezenfekte edilebilir.

HANGİ KEDİLER FVR ENFEKSİYONUN AÇISINDAN EN ÇOK RİSK ALTINDADIR ?

Tüm kediler FVR enfeksiyonları ile enfekte olabilir, ancak enfeksiyon genç hayvanlarda veya başka bir kronik hastalığı olan hayvanlarda daha şiddetli olma eğilimindedir. Gizli FVR enfeksiyonu taşıyan bir kediden doğan yavrular doğumdan sonra enfekte olabilir. Bu yavrularda, semptomlar genellikle doğumdan birkaç hafta sonra gelişir ve enfeksiyon çok ciddi olabilir.

FVR ENFEKSİYONUNUN KLİNİK BELİRTİLERİ NELERDİR ?

FVR nin tipik semptomları burun, boğaz, gözleri kapsar ve hapşırma, burun tıkanıklığı, konjuktivit ( göz kapakları ve gözleri çevreleyen dokuların yangısı), şaşılık, gözlerden ve burundan akan berraktan sulu ve yoğun sarı yeşil iltihaplı akıntıya kadar değişen belirtileri içerir.

Virüs ayrıca keratit adı verilen kornea iltihabı ve enfeksiyonuna neden olarak kornea ülserlerine sebep olabilir . Kronik veya ciddi enfeksiyonlarda, keratit korneal skarlaşmaya veya kronik ‘kuru göz’ denilen hastalığa (keratokonjuktivit sikka veya KCS) yol açabilir.

Spesifik olmayan diğer semptomlar arasında ateş, uyuşukluk, anoreksi (iştahsızlık) ve büyümüş lenf düğümleri sayılabilir.

ENFEKSİYON NASIL TEŞHİS EDİLİR ?

Birkaç farklı enfeksiyöz ajan, kedilerde üst solunum yolu hastalığına neden olabilir ve değişik hastalıklar arasındaki muayene bulgularında küçük farklılıklar vardır. Kedi viral rhinotracheitisin-kedi nezlesi- olası bir tanısı öncelikle anemnez bilgisine özellikle kornea enfeksiyonu bulgusu varsa fizik muayene bulgularıyla birleştirilen klinik bulgulara dayanır. Floresin boyası ile kornea boyama genelde gelişmiş olabilecek herhangi bir ülseri aramak için yapılır. Gözyaşı üretimini değerlendirmek için bir Schirmer gözyaşı testi FVR tanısını destekleyebilir, çünkü gözyaşı üretimindeki azalma FVR konjonktiviti ile ilişkilidir.

FVR virüs partiküllerinin spesifik tanısı hücre örnekleri ve burundan gözden ve boğazın gerisinden toplanan akıntı örneklerinin topanmasıyla yapılabilir. Kedi herpesvirüs DNA’sının polimeraz zincir reaksiyonu amplifikasyonu (PCR testi) ile tanımlanması, FHV-1 enfeksiyonunu teşhis etmek için mevcut en hassas testtir. Ne yazık ki, virüs gizli bir durumdaysa, teşhis testi genellikle faydalı değildir.

BU ENFEKSİYONUN TEDAVİSİ NEDİR ?

FVR’nin neden olduğu komplike olmayan bir enfeksiyonu olan kediler genellikle semptomatik olarak tedavi edilir. Tedavi, kedinizin gösterdiği spesifik klinik işaretler ve problemlere göre belirlenir.

Gözleri içeren enfeksiyon topikal göz ilaçları ile tedavi edilebilir. Gözlerde kalıcı hasarı önlemek için kornea ülserlerini radikal bir şekilde tedavi etmek son derece önemlidir. Tekrarlayan FVR konjonktivit enfeksiyonları olan kediler genellikle antiviral oftalmik damlalar veya famsiklovir gibi oral anti-viral ilaçlar ile tedavi gerektirir. Bazı kediler, hastalığın şiddetini azaltmaya ve enfeksiyonun yayılmasını azaltmaya yardımcı olabilecek bir amino asit olan L-lizin takviyesine yanıt verebilir. Veteriner Hekiminiz belirli bir doz önerebilir.

Antibiyotikler özellikle yavru kedilerde ikincil bakteriyel enfeksiyonların hastalığı daha komplike hale getirmesini önlemek için kullanılır. Yaygın olarak kullanılan antibiyotikler doksisiklin, azitromisin ve Amoksisillin+Klavulanik Asit tir. Doksisiklin sıvı formda verilmesi önemlidir, çünkü haplar yemek borusunda ciddi hasara neden olabilir. Bir hap kullanılması gerekiyorsa, yiyecekle kaplanmalı ve daha sonra en az 6 ml su verilmelidir.

Bazı probiyotiklerin (Örn: FortiFlora) hastalığın uzunluğunu azaltmada etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Poliprenil immünostimülan (PI) adı verilen yeni bir tedavi, virüsle savaşmak için kedinin bağışıklık sistemini güçlendirdiğini iddia ediyor ve erken çalışmalar, tedavi edilen kedilerde daha az hastalık gösteriyor.

Burun veya hava yolu tıkalı olan kediler günde birkaç kez 10-15dk lık buhar banyosuna alınabilir. Akıntılardan kaynaklanan tahrişi en aza indirmek için, onları kedinin yüzünden veya gözlerinden nemli bir pamuk ile silmek genellikle yararlıdır. Solunum yolu enfeksiyonu olan kedilerin koku alma duyusu azaldığından, iştahları azalır – oldukça lezzetli ve güçlü kokulu konserve yiyeceklerle onları beslemek iştahlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, iştah uyarıcı reçete edilebilir.

Bir kedi susuz kalırsa, depresyondaysa veya ciddi bir hastalık vakası varsa, veteriner hekiminiz intravenöz sıvılar ve diğer destekleyici tedaviler de dahil olmak üzere daha yoğun tedavi için kliniğe yatırılmasını önerecektir.

Hastalığın daha fazla yayılmasını önlemek için etkilenen kediler diğer kedilerden izole edilmelidir. Herhangi bir bulaşıcı hastalığın bulaşmasını en aza indirmek için yeni kedileri evinizdeki diğer kedilerden en az bir ila iki hafta boyunca izole etmek her zaman faydalı olacaktır.

EVDEKİ DİĞER KEDİLER ENFEKSİYON RİSKİ ALTINDAMIDIR ?

Akut FVR enfeksiyonu olan bir kedi, kuluçka döneminde ve semptomlar geliştikten sonra üç hafta boyunca diğer kedileri enfekte  etme riski taşıyacaktır. Taşıyıcı olan bir kedi her zaman diğer kedilere hastalığı bulaştırabilir. Aşılanmayan, genç olan veya altta yatan kronik problemleri olan kedilerde enfeksiyon riski artar. Aşılanmış yetişkin kediler muhtemelen sadece tedavi edilmeden çözülebilecek hafif bir hastalık vakası geçireceklerdir.

AİLEM RİSK ALTINDA MI ?

Kedi viral rinotrasheitisin neden olduğu üst solunum yolu enfeksiyonu sadece diğer kedilere bulaşıcıdır. Bununla birlikte, kedilerdeki üst solunum yolu enfeksiyonlarına, bazıları insanlar için bulaşıcı olabilen bakteriyel enfeksiyonlar neden olabilir. Herhangi bir kediyi elledikten sonra uygun el yıkama da dahil olmak üzere iyi hijyen uygulamalarını uygularsanız, bu veya diğer bulaşıcı hastalıklardan bir hastalık alma olasılığınızı en aza indirirsiniz. Kediniz hasta ise, ailenizdeki herhangi bir kişi solunum yolu enfeksiyonu belirtileri geliştirirse aile doktorunuza mutlaka danışın.

BU HASTALIK NASIL ÖNLENEBİLİR ?

Kedilere verilen standart aşılar, kedi viral rinotracheitise karşı zayıflatılmış virüs içerir. FVR aşısı, kediniz virüse maruz kalırsa bir enfeksiyonun oluşmasını tamamen engellemez, ancak enfeksiyonun şiddetini önemli ölçüde azaltır ve hastalığın uzunluğunu kısaltır. Bu virüslere karşı kalıcı bağışıklık uzun süreli değildir ve yüksek dozda virüse maruz bırakılarak aşılabilir. Bu nedenle, FVR aşısının düzenli olarak tekrarlanması gerekir – veteriner hekiminiz, yaşam tarzınıza ve hastalık riskine bağlı olarak kediniz için önerilen takviye programı hakkında size bilgi verecektir.

FVR taşıyıcısı olan bir kedi, intranazal herpes ve calicivirus aşısı (yılda 2-3 kereye kadar) ile periyodik aşı takviyelerinden yararlanabilir, bu da virüsün yeniden aktifleşmesini önleyebilir, böylece tekrarlayan enfeksiyon ve viral bulaşma olasılığı azalır.

Yatılı tesisler, hayvan barınakları ve kedi şovları, duyarlı kedilerin bu bulaşıcı hastalıklara kolayca maruz kalabileceği yerlerdir. Kedinizin herhangi bir tesiste yatılı kalmasını veya şovda göstermeyi planlıyorsanız, planlanan olaydan en az iki hafta önce bir güçlendirici aşıya ihtiyaç duyulup duyulmadığı konusunda veteriner hekiminize danışın.

Kedinizle diğer kediler arasında doğrudan teması önlemek, kedinizin bir enfeksiyon kapma olasılığını büyük ölçüde en aza indirirken, başka bir kediyi sevmeden önce ve sonra ellerinizi iyice yıkamak gibi iyi sağlık ve hijyen uygulamalarını takip etmek, hastalığın kediler arasında yayılmasını önleyecektir.

Kedinizde FVR enfeksiyonu varsa, bu enfeksiyonun mahallenizdeki diğer kedilere yayılmasını önlemek için onu ev içinde tutmalısınız.

KEDİ VİRAL RHİNOTRACHEİTİS TANISI KONAN BİR KEDİNİN PROGNOZU NEDİR ?

Herpesvirüs enfeksiyonlarının tedavisi yoktur. Terapötik tedavideki amaç nükslerin sıklığını ve şiddetini azaltmaktır. Çoğu kedi, durumun tıbbi yönetimine iyi yanıt verir ve normal yaşamlarına devam ederler. Enfeksiyon olasılığını en aza indirmek, veteriner hekimler tarafından önerilen bir diyetle mükemmel beslenmeyi sağlamak, stresli durumları azaltmak ve uygun bir aşılama programını takip etmek kedinizin bu hastalığa karşı en iyi savunmasıdır.

Bu yazımızda ilginizi çekebilir: Kedilerde İshal ve Sebepleri

Kaynak